Bodybuilding Και Πρόσθετα Τροφίμων - Πληροφορίες Που Πρέπει Να Γνωρίζουμε

Χωρίς τη χρήση πρόσθετων θα είχαμε μικρότερη ποικιλία τροφίμων και τρόφιμα με μικρότερη διάρκεια ζωής. Παρ'όλα αυτά, η χρήση πρόσθετων στα τρόφιμα είναι ένα αμφιλεγόμενο θέμα, με αρνητικά σχόλια, όπως ότι μπορούν να προκαλέσουν αλλεργίες ή ότι είναι τοξικά.

Επίσης υπάρχουν άνθρωποι που παρουσιάζουν κάποια ευαισθησία σε ορισμένα πρόσθετα, ειδικά στις χρωστικές και αυτοί χρειάζεται να ελέγχοουν τις ετικέτες των τροφίμων προσεκτικά για να γνωρίζουν το είδος των πρόσθετων που εμπεριέχονται στο προϊόν.

Περίπου 3500 πρόσθετα χρησιμοποιούντα στη βιομηχανία τροφίμων. Τα πρόσθετα που επιτρέπονται θεωρούνται ασφαλή και απαραίτητα και ελέγχονται από τον νόμο. Τα πρόσθετα εγκρίνονται πριν χρησιμοποιηθούν στις βιομηχανίες τροφίμων και πολλά από αυτά είναι φυσικά συστατικά, όπως για παράδειγμα το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C) που χρησιμοποιείται για τη βελτίωση του αλευριού με στόχο να επιταχύνει την παραγωγή του ψωμιού.

Τα φυσικά πρόσθετα πρέπει να περάσουν από συγκεκριμένους ελέγχους και να αδειοδοτηθούν πριν να αρχίσουν να χρησιμοποιούνται από τις εταιρείες τροφίμων.

Attached Image:


ΑΡΙΘΜΟΙ Ε
Οι αριθμοί Ε δίνονται στα εγκεκριμένα πρόσθετα και αφορούν την ασφάλεια κατανάλωσής τους στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υπάρχουν πρόσθετα που έχουν έναν αριθμό αλλά όχι με το πρόθεμα Ε και είναι αυτά που είναι υπό σηζήτηση για το αν θα πάρουν άδεια από την ΕΕ. Όλες οι ετικέτες τροφίμων θα πρέπει να καταγράφουν το όνομα των πρόσθετων ή τον αριθμό Ε στην λίστα των συστατικών.

ΧΡΩΣΤΙΚΕΣ (Ε100-180)
Ο χρωματισμός του τροφίμου συντελεί στην επιδιόρθωση των απωλειών που συμβαίνουν στη διάρκεια της παραγωγής και της αποθήκευσης, στην κάλυψη των προσδοκιών των καταναλωτών και στη διατήρηση της ομοιογένειας των προϊόντων.

Για παράδειγμα, τα πορτοκάλια έχουν πράσινες κηλίδες όταν μαζεύονται και χρωματίζονται πορτοκαλί πριν διατεθούν προς πώληση.

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ (Ε200-290)
Τα συντηρητικά σταματούν τη σήψη ενός τροφίμου και δίνουν τη δυνατότητα στον καταναλωτή να αγοράζει ένα μεγάλο εύρος τροφίμων τα οποία να είναι διαθέσιμα και εκτός περιόδου.

Η ποιότητα ενός τροφίμου μπορεί να αλλοιωθεί εύκολα: τα βακτηρίδια προκαλούν την αποσύνθεση της δομής του τροφίμου και τη σήψη του, τα ένζυμα προκαλούν μη επιθυμητές αλλαγές, όπως το μαύρισμα, τα χτυπήματα, κάνουν κάποια κύτταρα των φρούτων να πεθαίνουν, οδηγώντας τα σε αποχρωματισμό και τελικά στην αποσύνθεση, τα λίπη ταγγίζουν ως αποτέλεσμα της οξείδωσής τους.

Τα παραδοσιακά συντηρητικά είναι το αλάτι, το ξύδι, το οινόπνευμα και τα μπαχαρικά. Το οξικό οξύ είναι το βασικό συστατικό του ξυδιού και μπορεί να θεωρηθεί ως ένα φυσικό πρόσθετο, αλλά έχει υποστεί παραεταμένο έλεγχο και έχει έναν αριθμό Ε (Ε260). Η ακτινοβολία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συντηρητικό γιατί καταστρέφει τα βακτηρίδια και τα ένζυμα που αλλοιώνουν το τρόφιμο.

Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να καθυστερήσει την ωρίμανση του φρούτου και την ανάπτυξη βλαστών στα λαχανικά, πχ στην πατάτα. Αυτή όμως η διαδικασία χρησιμοποιείται μόνο μετά από άδεια και ελέγχεται από μια κυβερνητική επιτροπή.

ΆΛΛΑ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ
Το βενζοϊκό οξύ και τα βενζοϊκά άλατα, βρίσκονται σε πολλά φρέσκα φαγητά, όπως ο αρακάς, η μπανάνα και τα σαρκώδη φρούτα (πχ φράουλα, μούρο). Τα βενζοϊκά άλατα προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες σε κάποια άτομα.

Το διοξείδιο του θείου καταστρέφει τη θειαμίνη και γι' αυτόν τον λόγο δεν επιτρέπεται η χρήση του σε τρόφιμα που είναι η βασική πηγή αυτής της βιταμίνης. Χρησιμοποιείται για να καταστρέφει τις ζύμες, που μπορεί να προκαλέσουν ζύμωση σε κάποια προϊόντα.

Τα νιτρικά και τα νιτρώδη σκοτώνουν τα βακτηρίδια τα οποία προκαλούν αλλαντίαση, μια δυνητικά θανατηφόρο μορφή τροφικής δηλητηρίασης και διατηρούν το κόκκινο χρώμα στο κρέας. Τα νιτρικά άλατα μπορεί να αντιδράσουν με άλλες χημικές ουσίες στο έντερο για να σχηματίσουν νιτροζαμίνες, που σε πειράματα που έχουν γίνει σε ζώα έχει φανεί ότι προκαλούν καρκίνο, παρ' όλο που δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ότι δρουν με τον ίδιο τρόπο στον άνθρωπο.

ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ (Ε300-322)
Τα λίπη και τα λάδια ταγγίζουν λόγω οξείδωσης και αποκτούν έτσι μια δυσάρεστη μυρωδιά και γεύση. Όσο μεγαλύτερη είναι η περιεκτικότητα λίπους ενός προϊόντος, τόσο πιο γρήγορα το τρόφιμο ταγγίζει.
Αυτή η διαδικασία στις χαμηλές θερμοκρασίες (όπως για παράδειγμα κατά την ψύξη) μπορεί να καθυστερήσει, αλλά όχι να σταματήσει. Η χρήση αντιοξειδωτικών προφυλάσσει από την οξείδωση.
Τα πιο συνηθισμένα αντιοξειδωτικά είναι η βουτυλοϋδροξυανισόλη (ΒΗΑ) και το βουτυλοϋδροξυτολουένιο (ΒΗΤ).

ΓΑΛΑΚΤΩΜΑΤΟΠΟΙΗΤΕΣ ΚΑΙ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΤΕΣ (Ε400-495)
Αυτά τα πρόσθετα χρησιμοποιούνται για να αυξήσουν τη διάρκεια ζωής των προϊόντων και επηρρεάζουν την υφή και τη συνεκτικότητά τους. Οι γαλακτοματοποιητές είναι λιπαρά συστατικά που αλλάζουν τις χημικές ιδιότητες κάποιων τροφίμων έτσι ώστε να μπορούν να αναμιχθούν. Ένα τέτοιο παράδειγμα, είναι το λαδόξυδο, που φυσιολογικά θα περιείχε διαχωρισμένα το λάδι- το οποίο θα επέπλεε στην επιφάνεια- από το ξύδι. Στην περίπτωση όμως της προσθήκης του γαλακτωματοποιητή, για παράδειγμα της λεκιθίνης, το λάδι και το ξύδι παραμένουν αναμειγμένα σε ένα γαλάκτωμα.

Οι σταθεροποιητές (για παράδειγμα η πηκτίνη) είναι συνήθως μεγάλοι υδατάνθρακες. Σχηματίζουν μια δομή που είναι ικανή να συγκρατεί τις μικρότερες χημικές ουσίες στα τρόφιμα μαζί, σχηματίζοντας έτσι ένα πιο σταθερό προϊόν. Αυτή είναι η μεγαλύτερη ομάδα πρόσθετων και πολλές από αυτές είναι φυσικές ουσίες- για παράδειγμα, η καραγενάση, η οποία προέρχεται από φύκια και χρησιμοποιείται ως ζελοποιητής. Οι πηκτικές ουσίες είναι υδατάνθρακες που αλλάζουν ή ελέγχουν τη συνοχή ενός προϊόντος κατά την ψύξη ή θέρμανση, ή κατά την αποθήκευση.

Οι διογκωτικές ουσίες χρησιμοποιούνται για να προσδώσουν μια ελάχιστα σπογγώδη δομή στο κέικ και σε άλλα προϊόντα φούρνου, και συμπεριλαμβάνουν διττανθρακική σόδα, τρυγικό οξύ και τεχνητή ζύμη(ένα μίγμα από διττανθρακικό νάτριο και νατριούχο πυροφωσφορικό οξύ).

Attached Image:




ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
Αυτές διαχωρίζονται σε δύο ομάδες: θερμιδογόνες γλυκαντικές ουσίες που προσδίδουν ενέργεια στη διατροφή και εμπεριέχουν τη μανιτόλη, τη σορβιτόλη, την ξυλιτόλη και το υδρογονωμένο σιρόπι γλυκόζης και μη θερμιδογόνες γλυκαντικές ουσίες που είναι συνθετικές ουσίες και εμπεριέχουν ακεσουλφαμικό, ασπαρτάμη, σακχαρίνη και θοματίνη. Η σακχαρόζη, η γλυκόζη, η φρουκτόζη και η λακτόζη ταξινομούνται στα τρόφιμα παρά στα γλυκαντικά ή στα πρόσθετα.

ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ
Τα τρόφιμα συνήθως εμπλουτίζονται για να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης ασθενειών λόγω ανεπαρκειών στον πλυθησμό. Ο εμπλουτισμός γίνεται σε τρόφιμο που έχει χάσει αυτό το θρεπτικό συστατικό λόγω της επεξεργασίας που έχει υποστεί ή γενικότερα σε κάποιο τρόφιμο γιατί θεωρείται σημαντικό το θρεπτικό συστατικό για την υγεία του οργανισμού.

Για παράδειγμα, στη Βρετανία είναι πλέον υποχρεωτικό το αλεύρι να εμπλουτίζεται με συγκεκριμένες βιταμίνες Β, ασβέστιο και σίδηρο, όπως και η μαργαρίνη να εμπλουτίζεται με βιταμίνες Α και D. Προαιρετικά εμπλουτίζονται τα δημητριακά πρωινού και τα βρεφικά γάλατα με βιταμίνες Β και σίδηρο και κάποιες φορές προϊόντα που καταναλώνονται από αυστηρά χορτοφάγους εμπλουτίζονται με βιταμίνη Β12.

ΆΛΛΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ
Οι παράγοντες ενσωμάτωσης χρησιμοποιούνται για να προσδώσουν στο τρόφιμο μια ελκυστική και λαμπερή μορφή και συμπεριλαμβάνουν προϊόντα που βασίζονται στο αβγό. Τα βελτιωτικά αλεύρων χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ψωμιού με πιο ελαφριά υφή και για να καθυστερήσουν το ξεθύμασμα.

Άλλα πρόσθετα είναι ενισχυτές της γεύσης, όπως το όξινο γλουταμινικό νάτριο (το οποίο ενισχύει τη γεύση του τροφίμου), αντιαφρώδεις παράγοντες (που σταματούν το άφρισμα κατά την επεξεργασία), προωθητικά αερίων (που χρησιμοποιούνται για παράδειγμα στην κρέμα σαντυγί σε φιάλη).

Τα πολυφωσφορικά άλατα επιτρέπουν στα προϊόντα να συγκρατήσουν νερό, ώστε να αυξήσουν το βάρος τους και χρησιμοποιούνται σε τρόφιμα όπως τα κατεψυγμένα πουλερικά και τα παστά κρέατα.

πηγή: βιβλίο "Μάθετε Για Τα Τρόφιμα και τη Διατροφή" του Dr. Joan Webster-Gandy, επιμέλεια Ελληνικής Έκδοσης Αντώνης Ζάμπελας- Αναπληρωτής Καθηγητής Διατροφής του Ανθρώπου, Μονάδα Διατροφής του Ανθρώπου, Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών