ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Επειδη ζουμε σε μια εποχη οπου καθημερινα βομβαρδιζομαστε με καινουργια συγχρονα συμπληρωματα νεας γενιας (οχι οτι δεν εχουν αποτελεσματα), πολλοι απο εμας εχουμε την κακια συνηθεια να ξεχναμε η να παραμελουμε απλα διατροφικα στοιχεια ζωτικης σημασιας για το σωμα μας με αποτελεσμα να δημιουργουνται προβληματα απο την ελειψη τους οπου μερικες φορες αδυνατουμε να αντιληφθουμε απο που προερχονται. Ενα απο αυτα τα διατροφικα στοιχεια ειναι το ΑΣΒΕΣΤΙΟ. Το αρθρο σε καμια περιπτωση δεν προσπαθει να υπονομευσει τα συγχρονα συμπληρωματα και την αποτελεσματικοτητα τους. Στοχος ειναι η υπενθυμιση των ευεργετικων ιδιοτητων ενος και μονο διατροφικου στοιχειου.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΣΒΕΣΤΙΟ ΚΑΙ ΤΙ ΚΑΝΕΙ

Το ασβεστιο ειναι ενα μεταλο το οποιο βρισκεται σε μεγαλη ποσοτητα στον οργανισμο μας (μεγαλυτερη απο οποιοδηποτε αλλο μεταλο) και αποτελει το 2% του συνολικου σωματικου μας βαρους. Η μεγαλυτερη ποσοτητα του ασβεστιου περιπου 90% με 95% βρισκεται στα οστα και στα δοντια. Το υπολοιπο βρισκεται στους μαλακους ιστους, συμπεριλαμβανωμενων των μυων, των εσωτερικων οργανων, των νευρων και των σωματικων υγρων οπως ειναι το αιμα. Έχουμε συνηθίσει ομως να συνδέουμε το Ασβέστιο του σώματος με τα οστά και τον σκελετό και δεν συζητάμε ποτέ τη χρησιμότητα του Ασβεστίου σε άλλα συστήματα του οργανισμού. Κι όμως το Ασβέστιο είναι απαραίτητο για τη λειτουργία της καρδιάς, των ΜΥΩΝ και του εγκεφάλου. Συνεργάζεται τόσο με το φώσφορο για τη δόμηση υγιών οστών και δοντιών, όσο και με το μαγνήσιο για σωστή καρδιο-αγγειακή λειτουργία. Χωρίς το Ασβέστιο η πήξη του αίματος είναι ελαττωματική ενώ μειώνεται σημαντικά και η άμυνα του οργανισμού μας στα διάφορα μικρόβια και ιούς. Τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα και το υγρό που περιβάλλει τα κύτταρα πρέπει να διατηρηθούν μέσα σε ένα πολύ μικρό εύρος συγκέντρωσης για την ομαλή φυσιολογική λειτουργία. Οι επαρκείς προσλήψεις του ασβεστίου είναι σημαντικός καθοριστικός παράγοντας της υγείας των οστών και του κινδύνου σπασίματος ή οστεοπόρωσης. Οι διαταραχές του Ασβεστίου του αίματος μπορούν να προκαλέσουν αδυναμία, κακή λειτουργία της καρδιάς, συνεχή υπνηλία, δυσκοιλιότητα και άλλες πιο σπάνιες καταστάσεις.

ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ

Για ένα τόσο χρήσιμο και απαραίτητο στοιχείο για την καθημερινή φυσιολογική λειτουργία του σώματος μας, αλλά και που είμαστε υποχρεωμένοι να το προμηθευόμαστε συνεχώς από το περιβάλλον μας, ο οργανισμός μας για την ασφάλειά του, κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής του, δημιούργησε μια αποθήκη Ασβεστίου. Μια αποθήκη που του επιτρέπει να καλύπτει τις άμεσες καθημερινές ανάγκες του. Η αποθήκη Ασβεστίου του οργανισμού είναι τα οστά του σκελετού μας. Εκεί έχουν αποθηκευθεί περίπου 1200 γραμμάρια Ασβεστίου σε μορφή πολύ μικρών κρυστάλλων (ανθρακικό Ασβέστιο ή υδροξυαπατίτης). Οι κρύσταλλοι αυτοί του Ασβεστίου έχουν δύο στόχους:

1. Σκληραίνουν τα οστά και τα κάνουν να αντέχουν το βάρος του σώματος και τις τεράστιες πιέσεις που εξασκούνται επάνω τους (BODYBUILDING) όταν κινείται ο σκελετός.
2. Λειώνουν, απελευθερώνοντας το Ασβέστιο που περιέχουν, όταν υπάρχει ανάγκη για Ασβέστιο για τη φυσιολογική λειτουργία των διαφόρων οργάνων του σώματος.

Οι φυσιολογικές λειτουργίες του ασβεστίου είναι τόσο ζωτικής σημασίας στην επιβίωση ώστε το σώμα θα αφαιρέσει τα μεταλλικά άλατα από το οστό για να διατηρήσει τα κανονικά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα όταν η πρόσληψη ασβεστίου είναι ανεπαρκής. Κατά συνέπεια, το επαρκές ασβέστιο στη διατροφή είναι ένας κρίσιμος παράγοντας στη διατήρηση ενός υγιούς σκελετού. Αναλυτικοτερα το μεταλλοειδές μέρος του οστού αποτελείται κυρίως από κρυστάλλους υδροξυαπατίτη οι οποίοι περιέχουν μεγάλα ποσά ασβεστίου και φωσφορικού άλατος. Το κόκκαλο είναι ένας δυναμικός ιστός που αναδιαμορφώνεται καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής. Τα κύτταρα των οστών που αποκαλούνται οστεοκλάστες αρχίζουν τη διαδικασία με τη διάλυση ή την αναρρόφηση του οστού. Τα κύτταρα που σχηματίζουν οστά και αποκαλούνται οστεοβλάστες, έπειτα συνθέτουν το νέο κόκκαλο για να αντικαταστήσουν το κόκκαλο που αναρροφήθηκε. Κατά τη διάρκεια της κανονικής αύξησης, ο σχηματισμός οστών υπερβαίνει την αναρρόφησή τους. Οστεοπόρωση μπορεί να συμβεί όταν η αναρρόφηση υπερβαίνει το σχηματισμό των οστών.

ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ, ΟΡΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ

Ο μηχανισμός που ελέγχει το Ασβέστιο του σώματος εξαρτάται από 2 ορμόνες και μία βιταμίνη. Την Παραθορμόνη, την Καλσιτονίνη και την Βιταμίνη D. Οι τρεις αυτές ουσίες είναι υπεύθυνες για την απορρόφηση του Ασβεστίου από το έντερο, την καθήλωση του στα οστά και την αποβολή του καθημερινά από τα ούρα. Ο ορμονικός αυτός μηχανισμός εξασφαλίζει την επάρκεια του Ασβεστίου στον οργανισμό μας και λειτουργεί συνήθως χωρίς προβλήματα για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας. Η παραθυρεοειδής ορμόνη, που εκκρίνεται από τους παραθυρεοειδείς αδένες, όταν το ασβέστιο του αίματος βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, ενώ η καλσιτονίνη, που εκκρίνεται από τα παραθυλακιώδη ή κύτταρα C του θυρεοειδούς αδένος, όταν το ασβέστιο του αίματος βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Η παραθυρεοειδής ορμόνη δρα με τρεις τρόπους:

* αυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο,
* προκαλεί κινητοποίηση ασβεστίου από τα οστά προς το αίμα, και
* μειώνει τη νεφρική του απέκκριση.

Ενας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που βοηθούν στην απορρόφηση του ασβεστίου είναι η βιταμίνη D. Στην Ελλάδα η κύρια πηγή της βιταμίνης D είναι το φως του ήλιου. Τα περισσότερα άτομα παίρνουν αρκετή βιταμίνη D κατά τη διάρκεια των τυπικών τους καθημερινών υπαίθριων δραστηριοτήτων. Για να πάρει αρκετό φως του ήλιου το σώμα μας και να παράγει επαρκή βιταμίνη D πρέπει οι παλάμες, το πρόσωπο και τα χέρια να εκτεθούν στον ήλιο 5 ?15 λεπτά, τέσσερις φορές εβδομαδιαίως . Είναι αλήθεια ότι η ποσότητα της βιταμίνης D που υπάρχει στα τρόφιμα δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες μας. Μικρές ποσότητες βιταμίνης D υπάρχουν σε λιπαρά ψάρια όπως (σολωμός, σαρδέλα, τόνος, ξιφίας, ρέγκα, σκουμπρί), συκώτι, αυγό, γάλα και βούτυρο. Παράλληλα, έχει διαπιστωθεί ότι οι βιτατίνες C και E, το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, το μαγγάνιο και το βόριο πιθανόν να συμβάλουν στη επιτυχή απορρόφηση του ασβεστίου από τα οστά.

Οι συγκεντρώσεις ασβεστίου στο αίμα και στο υγρό που περιβάλλει τα κύτταρα ελέγχονται στενά προκειμένου να διατηρηθεί η ομαλή φυσιολογική λειτουργία. Όταν τα επίπεδα ασβεστίου του αίματος μειώνονται, πρωτεΐνες ευαίσθητες στο ασβέστιο στους παραθυρεοειδικούς αδένες στέλνουνε σήματα με συνέπεια την έκκριση της παραθυρεοειδούς ορμόνης (PTH), η οποία, μέσω μιας σειράς μηχανισμών, υποκινεί την απελευθέρωση του ασβεστίου από το οστό με την ενεργοποίηση των οστεοκλαστών και μειώνει την ουρική έκκριση του ασβεστίου με την αύξηση της επαναρρόφησής του στα νεφρά. Όταν το ασβέστιο στο αίμα ανέρχεται στα κανονικά επίπεδα, οι παραθυρεοειδικοί αδένες που εκκρίνουν PTH και τα νεφρά αρχίζουν να εκκρίνουν το επιπλέον ασβέστιο στα ούρα. Οταν αυξηθεί το επίπεδο του ασβεστίου στο αίμα η παραθυρεοειδής ορμόνη παύει να εκκρίνεται, ενώ η καλσιτονίνη αναστέλλει τη μετακίνηση του ασβεστίου από τα οστά.

Παραθυροειδης 2.jpg
Παραθυροειδης 1.jpg

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ

Αρχικά οι αυξημένες απαιτήσεις καλύπτονται χωρίς προβλήματα εάν όμως οι ανάγκες για Ασβέστιο δεν καλύπτονται επί χρόνια, τότε προοδευτικά από το λιώσιμο των κρυστάλλων του Ασβεστίου των οστών και της οστικής ουσίας που τους περιβάλλει, τα οστά φθείρονται και αρχίζουν να αποκτούν μικρές τρύπες. Προοδευτικά οι τρύπες αυτές μεγαλώνουν και πληθαίνουν, τα οστά γίνονται πορώδη και τότε λέμε ότι το άτομο πάσχει από Οστεοπόρωση. Όταν η Οστεοπόρωση προχωρήσει τότε προοδευτικά μειώνεται και η αντοχή των οστών. Κάποια στιγμή, όταν η αντοχή μειωθεί πολύ, τότε τα οστά αρχίζουν να σπάνε εύκολα ακόμη και με την εφαρμογή μικρής πίεσης επάνω τους ή ακόμη και με το βάρος του σώματος. Τότε λέμε ότι το οστούν έπαθε κάταγμα. Η Οστεοπόρωση λοιπόν είναι μια νόσος που μειώνει την αντοχή των οστών εκδηλώνεται με κατάγματα που προκαλούν πόνους και παραμορφώσεις και ένα από τα βασικά αίτιά της είναι η χρόνια έλλειψη Ασβεστίου. Ο μηχανισμός διατήρησης του Ασβεστίου του οργανισμού σε φυσιολογικό επίπεδο δεν λειτουργεί καλά μετά την εμμηνόπαυση και στη γεροντική ηλικία. Στη μεν πρώτη περίπτωση η απότομη έλλειψη των οιστρογόνων έχει σαν αποτέλεσμα την έλλειψη επαρκούς απορρόφησης του Ασβεστίου από το έντερο, στη δε δεύτερη η γήρανση των διαφόρων κυττάρων του οργανισμού οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή βιταμίνης D στο δέρμα και το νεφρό και επακόλουθο και εδώ την μειωμένη απορρόφηση του Ασβεστίου από το έντερο.

ΑΛΛΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΕΙΨΗΣ


  • Ραχίτιδα: λόγω της μη σωστής εναπόθεσης αλάτων ασβεστίου και φωσφόρου, τα οστά γίνονται μαλακά και εύκαμπτα και παραμορφώνονται. Το άτομο παρουσιάζει διογκωμένα γόνατα και αρθρώσεις (καρπούς, ποδοκνήμη), και το 'ραχιτικό κομπολόι' (προβολές στα πλευρά του στήθους). Πιο συχνά εμφανίζεται σε σκουρόχρωμα δέρματα, πρόωρα νεογνά, σκοτεινές περιοχές με περιορισμένη ηλιοφάνεια, αφού παράλληλα με τη μειωμένη απορρόφηση και πρόσληψη του ασβεστίου καθοριστικό ρόλο παίζει και η παρουσία της βιταμίνης D.
  • Οστεομαλακία: Εμφανίζεται κυρίως στους ενήλικες. Δημιουργείται από κένωση των οστικών αποθηκών ασβεστίου και φωσφόρου, λόγω της έλλειψης ασβεστίου και φωσφόρου, αλλά και της περιορισμένης ηλιακής ακτινοβολίας και κατά συνέπεια της έλλειψης βιταμίνης D. Μαλακά οστά και πόνοι ρευματικού τύπου είναι τα κυριότερα συμπτώματα.

Συνεχιζεται...